1.2 Wat is neuropedagogie?

Strikt genomen heeft de term neurowetenschappen altijd verwezen naar het onderzoek van de structuur en de werking van het zenuwstelsel vanuit een fysiologisch perspectief en zou daarom gelijk zijn aan de tak van de neurobiologie. Daarom had het begrip onderwijsneurowetenschap in het begin alleen betrekking op neurologisch onderzoek naar het functioneren van de hersenen dat verband hield met leren en geheugen. De laatste jaren is echter gebleken dat het wetenschappelijk bewijs over hoe de hersenen leren dat het meest relevant is voor de onderwijspraktijk, vooral afkomstig is uit de cognitieve psychologie en aanverwante disciplines. Daarom wordt de term educatieve neurowetenschappen steeds vaker gebruikt in een bredere betekenis dan de oorspronkelijke, waarbij deze disciplines onder dezelfde paraplu worden geschaard (Howard-Jones, 2010). Met andere woorden, de term is synoniem geworden met elke discipline die de wetenschappelijke methode gebruikt om te analyseren hoe wij leren en specifiek, in het onderhavige veld, met de wetenschappen die onderwijsverschijnselen bestuderen: de pedagogie (neuropedagogie).

Neuropedagogie beoogt het onderwijsproces op te bouwen met inachtneming van gegevens over de ontwikkeling van de hersenen, over doeltreffende leer- en onderwijsmethoden, over de organisatie van de hersenen vanuit de eigenaardigheden van de hersenontwikkeling van studenten en opvoeders. Voor de ontwikkeling ervan wordt rekening gehouden met de bijdragen van de pedagogie, de psychologie, de fysiologie en andere cognitieve wetenschappen.

In de neurobiologie wordt bijvoorbeeld onderzocht hoe leren plaatsvindt op moleculair, cellulair en orgaan- en systeemniveau, waarbij wordt bestudeerd hoe het zenuwstelsel fungeert als fysieke ondersteuning voor met leren verband houdende verschijnselen. De laatste decennia heeft deze discipline veel baat gehad bij de mogelijkheid om de hersenen van een gezond persoon in werking te "zien" tijdens het uitvoeren van mentale of motorische handelingen, zodat men kan beoordelen welke gebieden van de hersenen worden geactiveerd boven de gebruikelijke

De cognitieve psychologie bevindt zich op een ander studieniveau en onderzoekt hoe de hersenen informatie verkrijgen, manipuleren en opslaan. Deze discipline bestudeert niet de fysiologie van de hersenen, maar modelleert het functioneren ervan aan de hand van de evaluatie van de veranderingen die bepaalde zintuiglijke of motorische ervaringen veroorzaken in het gedrag en de vaardigheden van mensen, zodat zij veel beter in staat is ons te begeleiden in de onderwijspraktijk dan de neurobiologie. De cognitieve psychologie baseert zich op de vooruitgang in de neurobiologie om haar modellen en theorieën te ondersteunen, en vormt een brug tussen de wetenschappelijke vooruitgang in de werking van de hersenen en het onderwijs.

Het hoofddoel van de neuropedagogie is, rekening houdend met de individuele kenmerken van leerlingen en leerkrachten, te analyseren wat de optimale en meest creatieve strategieën zijn voor het oplossen van onderwijsproblemen, met behulp van kennis over de individuele kenmerken van de hersenorganisatie en hogere mentale functies. Zo worden bijvoorbeeld de verschillende strategieën tussen jongens en meisjes, linkshandigen en rechtshandigen geanalyseerd en hoe deze veranderen in de verschillende onderwijsfasen.

Op deze wijze vordert de neuropedagogie via enkele basisprincipes van het onderwijsproces zoals:

  • De leerlingen ruime mogelijkheden bieden om deel te nemen aan uiteenlopende inhoud en vormen van leer- en cognitieve activiteiten, met gebruikmaking van verschillende leermethoden en -technieken die zijn afgestemd op de leeftijd en de kenmerken van de leerlingen.
  • Een omgeving en omstandigheden creëren die geschikt zijn om de aangeboren leergierigheid van de mens te bevredigen (inclusief eten en lichaamsbeweging).
  • De verbindingen verbeteren tussen wat al bekend is en nieuw leren. Begrijpen en leren gebeurt wanneer de hersenen steun vinden in bestaande kennis en waarnemingen.
  • Organiseer de leervolgorde logisch, zodat de hersenen de verbindingen goed kunnen maken. Toeval en chaos bemoeilijken productieve hersenactiviteit.
  • Houd rekening met emoties als een noodzakelijk element voor productieve hersenactiviteit. In een gunstige sfeer verworven kennis wordt beter onthouden en brengt stabielere verbindingen tot stand.
  • De didactische stof zo presenteren dat er voortdurend interactie is tussen het algemene en het bijzondere, inductie en deductie. Analyse en synthese zijn twee denkprocessen in voortdurende interactie bij het leren.

Hebben interne factoren (eerdere ervaring, emotionele toestand, niveau van motivatie, individuele kenmerken van de leerling, enz.) en externe of perifere perceptie van de leeromgeving (algemene omgeving in de klas, geluid, licht, enz.).

Neuropedagogie beoogt het onderwijsproces op te bouwen met inachtneming van gegevens over de ontwikkeling van de hersenen, over doeltreffende leer- en onderwijsmethoden, over de organisatie van de hersenen vanuit de eigenaardigheden van de hersenontwikkeling van studenten en opvoeders. Voor de ontwikkeling ervan wordt rekening gehouden met de bijdragen van de pedagogie, de psychologie, de fysiologie en andere cognitieve wetenschappen.

Verschillende termen in verband met neuropedagogie.

Er zijn veel termen die met neuropedagogie worden geassocieerd, die, hoewel ze kleine verschillen vertonen, allemaal wel eens als synoniem zouden kunnen worden gebruikt. De meest voorkomende zijn Neuroleren, Neurodidactiek en Neuroeducatie. Neurolearning, Neurodidactics en Neuroeducation.

  • Neuroleren: het verband bestuderen tussen de hersenen en leren. Bijvoorbeeld, omdat er bepaalde momenten in de menselijke ontwikkeling gevoeliger zijn dan andere voor de ontwikkeling van bepaalde leerstof...
  • Neurodidactiek: het is zonder twijfel de term die het dichtst bij de Neuropedagogie staat. Het is de wetenschap die de geschiktheid van het didactisch handelen voor het functioneren van de hersenen van elk individu bestudeert. Dat wil zeggen, zij bestudeert de meest geschikte manier van lesgeven voor elk van de manieren van leren (Tokuhama-Espinosa, 2010).
  • Neuro-educatie: het is de meest algemene term en wordt gedefinieerd als de wetenschap die de verbanden legt tussen neurowetenschappen en de toepassingen ervan in het onderwijs.

Samenvattend zouden we kunnen zeggen dat Neuro-educatie de meest algemene term is die Neurolearning omvat, nauw verbonden met de psychologie (evolutionair en cognitief) en Neurodidactiek of Neuropedagogiek, het specifieke gebied dat ons bezighoudt.

nl_BEDutch