Benaderingsreacties en vermijdingsreacties

Zoals vermeld in de vorige sectie, zijn met name twee subcorticale structuren belangrijk voor de betrokkenheid van uw leerlingen. De activatie van deze structuren lokt een andere reactie uit: de amygdala produceert een vermijdingsreactie en de nucleus accumbens een naderingsreactie .

De amygdala en een vermijdingsreactie

Angst of spanning activeert de amygdala, een amandelvormige subcorticale structuur die betrokken is bij het detecteren van (negatieve) emotionele prikkels (Kolb 2019:53; Dumontheil & Mareschal 2020:30; Ward 2020:31). De amygdala is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het initiëren van de vecht- of vluchtreactie.

Wanneer een bedreigende situatie of gebeurtenis wordt gedetecteerd, beginnen de neuronen in de amygdala te vuren, waardoor een kettingreactie wordt geactiveerd die resulteert in de afgifte van noradrenaline, een neurotransmitter en stresshormoon. Noradrenaline activeert de sympathische deling van het autonome zenuwstelsel, dat het lichaam aanzet tot actie: vechten of vluchten. Deze reactie wijst alle aandachtsbronnen toe aan de dreiging en het omgaan met de situatie. Dit fenomeen wordt ook wel amygdala-kaping genoemd omdat de amygdala het overneemt, waardoor er geen mentale ruimte overblijft om zich bezig te houden met iets anders dan de bedreigende situatie. Vanuit een evolutionair perspectief is dit amygdala-kapingsmechanisme van vitaal belang voor onze overleving.

Hetzelfde kan gebeuren in klassensituaties (Blakemore & Frith 2005:177; Kerken 2017:104). Wanneer een leerling - om wat voor reden dan ook - angstig of angstig is, zal hij of zij zich niet optimaal kunnen inzetten voor de leermogelijkheden in uw lessen. De leerling kan niet aanwezig zijn bij de leermogelijkheid omdat de amygdala het werkgeheugensysteem, gelegen in de laterale prefrontale cortex (LPFC), aantast. De angst of vrees beperkt de toegang tot het werkgeheugen, en de leerling zal moeite hebben informatie vast te houden of te manipuleren. Zoals we in de module over aandacht/concentratie zullen zien, is het werkgeheugen ook een onderdeel van het aandachtsnetwerk in de hersenen. De leerling zal ook moeite hebben om zijn of haar aandacht bij de les te houden.

Als zodanig verhinderen deze negatieve emoties en gevoelens dat de leerling zich met leren bezighoudt. Bovendien heeft een studie van Luria et al. (2021) aangetoond dat bestraffing ook de amygdala activeert, wat resulteert in het vermijden van een leermogelijkheid.

Ten slotte heeft onderzoek aangetoond dat de amygdala een verhoogde gevoeligheid vertoont voor emotionele prikkels tijdens de adolescentie en opkomende volwassenheid (Sato et al. 2008). Daarom is het bevorderen van een positief leerklimaat in uw klas waarin leerlingen zich veilig voelen cruciaal.

  • Leg in je eigen woorden uit wat een vermijdingsreactie is.
  • Hoe en waarom beïnvloedt een vermijdingsreactie het leren?
  • Welke acties kunnen tijdens uw lessen een vermijdingsreactie hebben veroorzaakt?

Het beloningssysteem en een benaderingsreactie

Beloning, of beter het anticiperen op beloning , activeert de nucleus accumbens , een subcorticale structuur die deel uitmaakt van het beloningssysteem van de hersenen (Galvan, 2018:151-178; Kolb et al., 2019:431-434; Gazzaniga et al., 2019:50; Ward, 2020:432-433). Het beloningssysteem is essentieel voor ons verlangen om de wereld om ons heen en de kansen die het ons biedt te benaderen en te ervaren. Als iets lonend is, zijn we meer bereid om het te ondernemen of een stap verder te gaan. Het begrip 'beloning' moet hier ruim opgevat worden: geld ontvangen, punten verdienen, lekker eten, maar ook een doel bereiken, iets onder de knie krijgen, lof, voldoening, etc.

Animals engage in a wide range of voluntary behaviors because those behaviors are rewarding That is, these behaviors increase the activity in neural circuits that function to maintain an animal’s contact with certain environmental stimuli, either in the present or in the future. Presumably, the animal perceives the activity of these circuits as pleasant. This conclusion would explain why reward can help maintain not only adaptive behaviors (…), but also potentially non adaptive behaviors. – Kolb et al. (2019:431)

Een belangrijke neurotransmitter in het beloningssysteem is dopamine. De axonen van de dopaminerge neuronen in de hersenstam (ventrale tegmentale gebied) verspreiden zich door de hele hersenen (zie figuur 4), waardoor meerdere hersenfuncties worden gemoduleerd, zoals beweging, verslaving, beloning, stemming en geheugen. Meer specifiek lijkt dopamine de activiteit in een neuraal netwerk te versterken (Gazzaniga et al., 2019:533-537). Recent onderzoek toont echter aan dat dopamine-reacties van persoon tot persoon verschillen en dat verschillende studenten verschillend reageren op beloningen. Er is dus geen one size fits all.

Het beloningssysteem en leren

Beloning, of beter het anticiperen op beloning , activeert de nucleus accumbens , een subcorticale structuur die deel uitmaakt van het beloningssysteem van de hersenen (Galvan, 2018:151-178; Kolb et al., 2019:431-434; Gazzaniga et al., 2019:50; Ward, 2020:432-433). Het beloningssysteem is essentieel voor ons verlangen om de wereld om ons heen en de kansen die het ons biedt te benaderen en te ervaren. Als iets lonend is, zijn we meer bereid om het te ondernemen of een stap verder te gaan. Het begrip 'beloning' moet hier ruim opgevat worden: geld ontvangen, punten verdienen, lekker eten, maar ook een doel bereiken, iets onder de knie krijgen, lof, voldoening, etc.

Wat gebeurt er precies in onze hersenen? Wanneer verwacht wordt dat een leermogelijkheid op de een of andere manier lonend of gunstig is, activeert het de dopaminerge neuronen in het beloningssysteemnetwerk. Als gevolg hiervan raken we meer betrokken bij de leerervaring. De dopamine die vrijkomt door de dopaminerge neuronen intensiveert de activiteit in neurale netwerken, waardoor het leren waarmee we bezig zijn wordt versterkt. De activering van het beloningssysteem stimuleert ook onze aandachtsnetwerken. Wanneer we geïnteresseerd zijn in en betrokken zijn bij een leerervaring, zijn we meer geneigd om aandacht te schenken aan deze ervaring. Zoals we in de volgende module zullen zien, is het richten van onze aandacht ook belangrijk voor leren en bevordert het een betere geheugenvorming.

De verwachting van een beloning creëert dus een benaderingsreactie en motiveert ons om meer met de leermogelijkheid bezig te zijn. Daarom moeten leraren benaderingsreacties uitlokken.

  • Leg in je eigen woorden uit waarom beloningen belangrijk zijn en zorg voor een benaderingsreactie.
  • Waarom en hoe is het beloningssysteem belangrijk voor leren?
  • Welke acties kunnen tijdens je lessen een naderingsreactie of activering van het beloningssysteem hebben veroorzaakt?
nl_BEDutch