Let op... what's in a name?
Iedereen weet wat aandacht is. Het is het bezit nemen door de geest, in heldere en levendige vorm, van één van de schijnbaar gelijktijdig mogelijke objecten of gedachtengangen. Concentratie en concentratie van het bewustzijn behoren tot de essentie ervan. Het houdt in dat men zich van sommige dingen terugtrekt om zich effectief met andere zaken bezig te houden, en het is een toestand die een reëel tegendeel kent in de verwarde, versufte, verstrooide staat van het brein.
– William James (1890)
Zoals in de bovenstaande beschrijving van William James lijkt aandacht intuïtief een vrij eenvoudig cognitief proces. In de afgelopen drie decennia heeft neurowetenschappelijk onderzoek aangetoond dat aandacht ingewikkelder blijkt te zijn. Als je de twee neurowetenschappelijke definities hieronder bekijkt, klinkt het eenvoudige cognitieve proces niet meer zo eenvoudig en omvat het verschillende complexe processen.
Aandacht verwijst naar alle mechanismen waarmee de hersenen informatie selecteren, versterken, kanaliseren en verwerken.
– Dehaene (2020:147)
Aandacht is het proces waarbij bepaalde informatie wordt geselecteerd voor verdere verwerking en andere informatie wordt genegeerd. Aandacht is nodig om zintuiglijke overbelasting te voorkomen.
– Ward (2020:203)
Aandacht, aandacht!
Het is onmogelijk voor de hersenen om niet op te letten; ze letten altijd op iets.
– Koenig (2010)
Onze hersenen besteden altijd aandacht aan iets. Ik nodig u uit te proberen geen aandacht aan iets te besteden. Zelfs als we, bij wijze van spreken, "in de wolken zijn", besteden we toch ergens aandacht aan. Er is altijd wel iets waar we aandacht aan besteden. Dit houdt echter ook in dat we andere dingen in onze directe omgeving negeren, omdat we niet overal aandacht aan kunnen besteden.
(1) aandacht is als een knelpunt omdat het de informatiestroom naar onze hersenen beperkt;
1) aandacht is als een knelpunt omdat het de informatiestroom naar onze hersenen beperkt;
2) aandacht is als een tekstmarkeerder die belangrijke informatie in een tekst doet opvallen.
Wat bepaalt de volgorde?
Dit kan van alles zijn. Maar heel vaak wordt de prioriteit bepaald door ons lopende gedrag of een doel dat we proberen te bereiken. Als je bijvoorbeeld dorst hebt en iets wilt drinken, zal je aandacht eerst uitgaan naar het glas op tafel, zodat je het kunt pakken en bij de kraan kunt vullen. Zodra je het glas vasthoudt, verschuift je aandacht naar de kraan zodat je het daadwerkelijk kunt vullen, enzovoort. In dit geval spreken we van doelgerichte sturing: je aandacht wordt gestuurd door actueel gedrag of een doel. Anderzijds kan ook een willekeurige prikkel je aandacht trekken. Dit noemen we stimulusgestuurde controle. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer je plotseling een harde knal achter je hoort en je aandacht daar automatisch naar toe wordt getrokken.
Bewuste en onbewuste aandacht
Aandacht is heel vaak een onbewust proces. Meestal hoeven we niet na te denken over waar we aandacht aan moeten besteden. Het gebeurt gewoon. In het onderwijs echter moeten onze leerlingen hun aandacht vaak bewust richten, bijvoorbeeld tijdens de les of bij het studeren voor een komende toets of examen. Aandacht vasthouden kost energie en vergt inspanning (soms veel).
Aandacht en leren
Van alle factoren die het leren beïnvloeden, is aandacht voor de geleerde stof misschien wel de belangrijkste.
– Posner & Rothbart (2014:14)
De rol van aandacht bij het coderen van het geheugen lijkt vrij sterk. Wil informatie goed in het geheugen gecodeerd worden, dan is het het beste dat zij het doelwit van de aandacht is.
– Lindsay (2020)
Aangezien aandacht bepaalt wat er geleerd wordt, is het mobiliseren van de aandacht van onze leerlingen een prioriteit. Als we willen dat onze leerlingen iets leren, moeten we ervoor zorgen dat we hun aandacht vestigen op de belangrijke dingen die we willen dat ze leren. Als leraar is het dus cruciaal om na te denken over hoe je de aandacht van je leerlingen kunt opwekken, richten en vasthouden op wat je wilt dat ze leren.
Aangezien aandacht bepaalt wat er geleerd wordt, is het mobiliseren van de aandacht van onze leerlingen een prioriteit. Als we willen dat onze leerlingen iets leren, moeten we ervoor zorgen dat we hun aandacht vestigen op de belangrijke dingen die we willen dat ze leren. Als leraar is het dus cruciaal om na te denken over hoe je de aandacht van je leerlingen kunt opwekken, richten en vasthouden op wat je wilt dat ze leren.
Dutch 
English 
Greek 
Polish 
Bulgarian 
Spanish